Η Μαρία Μοντεσσόρι ( Maria Montessori ) είναι η απάντηση σε όσους αναρωτιούνται εάν ένας μόνο άνθρωπος μπορεί να βάλει τις βάσεις που θα αλλάξουν τον κόσμο…
Ήταν εκείνη που αντιλήφθηκε πως η παιδεία αποτελεί την μοναδική λύση για όλα τα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου και αφιέρωσε τη ζωή της στην αναζήτηση της αλήθειας για το παιδί, την εδραίωση της ειρήνης και την δημιουργία του ισορροπημένου και δίκαιου ανθρώπου. Η Μαρία Μοντεσσόρι, έπειτα από μια σαραντάχρονη διαδρομή, βροντοφώναξε ότι τα παιδιά είναι η ελπίδα του μέλλοντος. Αρκεί να τα εμπιστευθούμε για να μάθουν και τα ίδια να εμπιστεύονται τον εαυτό τους. Αρκεί να συνειδητοποιήσουμε πως ο Άνθρωπος είναι ένας και η Ανθρωπότητα μία. «Η παιδική ηλικία», μας λέει, «κατασκευάζει με ό, τι βρίσκει. Εάν το υλικό είναι φτωχό, η κατασκευή θα είναι επίσης σαθρή».
Γεννημένη την τελευταία μέρα του Αυγούστου του 1870 στην Ιταλία, ήταν η πρώτη γυναίκα που όρθωσε το ανάστημά της απέναντι στα στερεότυπα της εποχής και σπούδασε ιατρική. Λόγω της αξιόλογης επίδοσή της στην ιατρική, λίγο μετά την αποφοίτηση της διορίστηκε καθηγήτρια του πανεπιστημίου. Γρήγορα, όμως, ανακάλυψε το διαμάντι που κρυβότανε στη λάσπη, τις απίστευτες δυνατότητες του μικρού παιδιού, το μυστικό της παιδικής ηλικίας, όπως χαρακτηριστικά έλεγε.
Αφορμή διετέλεσε η διευθυντική της θέση στην ορθοφρενική σχολή της Ρώμης. Το τμήμα των παιδιών με νοητική υστέρηση, που αντιμετωπίζονταν ως ψυχασθενείς και ζούσαν σε άθλιες συνθήκες, αφύπνισαν όλη την ευαισθησία της και την αγάπη της για το παιδί. Μέσα από την ψυχολογία και το παιδαγωγικό της ταλέντο, οδηγήθηκε γρήγορα από την παιδιατρική στην ψυχολογική και νοητική ανάπτυξη των ανήλικων τροφίμων. Αρχικά ασχολήθηκε με παιδιά με νοητική υστέρηση και πολύ σύντομα της δόθηκε η ευκαιρία να ασχοληθεί με παιδιά προσχολικής ηλικίας και να εφαρμόσει τις παρατηρήσεις της και τη μέθοδό της.
Ίδρυσε το πρώτο Μοντεσσοριανό παιδικό σταθμό, «το σπίτι των παιδιών», σε μια φτωχογειτονιά της Ρώμης. Έμεινε γνωστό ως “Casa Di Bambini” και εκεί, μέσα από τις πραγματικά δύσκολες βιοποριστικές συνθήκες των γονέων που ανήκαν στην εργατική τάξη, η Μαρία Μοντεσσόρι έγινε δάσκαλος και μαθητής. Επέτρεψε στα μικρά παιδιά να της φανερώσουν τις ανάγκες και τις δυνατότητές τους, την αξιοπρέπεια και το μεγαλείο που κρυβόταν μέσα τους.
Μία μεγάλη αίθουσα, μία ανειδίκευτη βοηθός, 50 παραμελημένα παιδιά από 2,5 έως 5 ετών και μηδέν πόροι… πρώτο μέλημά της, ήταν να μάθει στα παιδιά πώς να φροντίσουν τον εαυτό τους και το περιβάλλον τους. Έπειτα, σύστησε στους μικρούς μαθητές τα υλικά της αντιληπτικής διάκρισης, τα υλικά των μαθηματικών και της γλώσσας, υλικά που χρησιμοποιούσε παλιότερα στην ορθοφρενική σχολή. Μέρα με τη μέρα τα παιδιά έμαθαν να τρώνε, να πλένονται, να ντύνονται, να αυτονομούνται και να μπαίνουν στο μαγικό κόσμο της γνώσης.
Τα αποτελέσματα στο” Casa di Bambini” της χάρισαν παγκόσμια φήμη. Σύντομα ίδρυσε το δεύτερο «σπίτι των παιδιών». Ακολούθησαν ταξίδια στον κόσμο, ομιλίες, συνεντεύξεις και καταξίωση. Ο πόλεμος όμως πρόλαβε το όραμά και το έργο της. Μετά την ανάληψη της εξουσίας στην Ιταλία από το καθεστώς του Μπενίτο Μουσολίνι, η Μοντεσσόρι εξορίστηκε στην Ισπανία, μια και δεν έκρυβε την απέχθειά της προς το φασισμό και οτιδήποτε αντιδημοκρατικό και καταπιεστικό. Κατόπιν, ύστερα από την επικράτηση του καθεστώτος Φράνκο στον Ισπανικό Εμφύλιο, εγκαταστάθηκε στην Ολλανδία. Το 1939 μετανάστευσε εκ νέου στην Ινδία όπου παρέμεινε καθ’ όλη την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς η Ολλανδία βρέθηκε υπό ναζιστική κατοχή. Εκεί, ήρθε σε επαφή με τον Γκάντι και εξέλιξε ακόμη περισσότερο όχι μόνο την παιδαγωγική της μέθοδο αλλά και την ήδη εκπληκτική της προσωπικότητα που με θάρρος, αγάπη και πείσμα κατάφερε να αλλάξει τον τρόπο σκέψης μας για το παιδί.
Αφιερώθηκε στο παιδί και κατάφερε να διαμορφώσει την πιο πλήρη παιδαγωγική μέθοδο με κέντρο την ομαλή ανάπτυξη του. Εφάρμοσε τα όσα πολύτιμα της δίδαξε η παρατήρηση και η ενασχόλησή της με αυτά τα πρώτα παιδιά, σε όλα τα παιδιά του κόσμου, ανεξαρτήτως δείκτη νοημοσύνης ή μαθησιακής ικανότητας, ανεξαρτήτως θρησκεύματος, χώρας καταγωγής και διαμονής.
Γύρισε όλο τον κόσμο κηρύσσοντας ότι το καλύτερο όπλο που χρειάζονται τα παιδιά για να εξελιχθούν σε θετικά μέλη της κοινωνίας είναι η αγάπη προς αυτά. Ίδρυσε σχολές σε πολλά κράτη για να εκπαιδεύεται προσωπικό στη χρήση του παιδαγωγικού υλικού που δημιούργησε, αλλά κυρίως να εκπαιδεύεται στην κατανόηση της φιλοσοφίας της μεθόδου της, γιατί δίδαξε πως αυτό είναι το πρώτο θέμα για την επιτυχία της.
Κι όταν ακούω κάποιον να ρωτάει «μπορώ ν’ αλλάξω τον κόσμο μόνος μου;» η απάντησή μου είναι μία: η Μαρία Μοντεσσόρι το μπόρεσε…
