Στον κόσμο του παιδιού, η γνώση γεννιέται μέσα από τις αισθήσεις. Όταν το παιδί αγγίζει, παρατηρεί, συγκρίνει και βιώνει, τότε πραγματικά μαθαίνει. Στο Μοντεσσοριανό περιβάλλον, αυτή η αρχή παίρνει σάρκα και οστά μέσα από απλές αλλά ουσιαστικές δραστηριότητες, όπως το παιχνίδι με τις πλάκες των χρωμάτων.
Αρχικά, κάθε παιδί γνωρίζει αισθητηριακά τα χρώματα, τα εξερευνά, τα ζευγαρώνει και τα συγκρίνει. Όταν έρθει η στιγμή, όλοι μαζί σχηματίζουμε έναν κύκλο και ξεκινάμε ένα παιχνίδι παρατήρησης: κάθε παιδί κρατά μια πλάκα χρώματος και αναζητά στο περιβάλλον του αντικείμενα που ταιριάζουν με αυτό το χρώμα. Έτσι, κάτι που μέχρι τότε ήταν αφηρημένο — το χρώμα — αποκτά υπόσταση. Γίνεται μολύβι, σελίδα, σκουπάκι, ύλη.
Αυτή η διαδικασία είναι μια στιγμή συνειδητοποίησης. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται ότι το χρώμα που κρατούν δεν υπάρχει μόνο μέσα στο κουτί με τις πλάκες, αλλά ζει παντού γύρω τους. Τα μεγαλύτερα παιδιά αρχίζουν να παρατηρούν και τις αποχρώσεις, ανακαλύπτοντας ότι «το κόκκινο» δεν είναι πάντα ίδιο — υπάρχει το έντονο, το απαλό, το σκούρο. Έτσι, το μάτι τους εκπαιδεύεται να βλέπει τη λεπτομέρεια και τη διαφορά.
Η μαγεία αυτής της εμπειρίας κρύβεται στο γεγονός ότι το παιδί, πριν δομήσει το νου του, χρειάζεται πρώτα να κατακτήσει τον κόσμο με τις αισθήσεις του. Μέσα από την κίνηση, την αφή και την αναζήτηση, το αφηρημένο γίνεται συγκεκριμένο. Το παιδί δεν ακούει απλώς τι είναι το χρώμα — το γνωρίζει πραγματικά, γιατί το έχει αγγίξει, το έχει ψάξει, το έχει βρει.
Και αν κάνει λάθος; Τότε ξεκινά μια νέα ευκαιρία για μάθηση. Η ίδια η πραγματικότητα θα του δείξει τη διαφορά, καθώς τα παιδιά συγκρίνουν, συζητούν και διορθώνουν από κοινού. Στη Μοντεσσοριανή φιλοσοφία δεν υπάρχουν λάθη — υπάρχουν μόνο ευκαιρίες να ανακαλύψουμε το σωστό μέσα από την πράξη, την παρατήρηση και τη χαρά της ανακάλυψης.
Σάντυ Φλαμιάτου